Natuur en landschap

Doel (2015-2019)
De natuurwaarden zijn behouden en zo mogelijk versterkt, de beleefbaarheid van natuurgebieden is toegenomen en de economische activiteiten in natuurgebieden ondersteunen een succesvol beheer zonder de natuurwaarden te bedreigen. En de activiteiten van het programma dienen te voldoen aan de vereisten van de nieuwe Wet Natuurbescherming.

Doelrealisatie
Het natuurbeheer is op orde door ons natuurbeleid en de uitvoering daarvan door een breed scala aan gebiedspartners.

Activiteiten 2019

• We hebben de wezenlijke kenmerken en waarden van het Natuurnetwerk Nederland (NNN) vastgesteld. De wezenlijke kenmerken en waarden beschrijven de belangrijkste natuurwaarden van het NNN in Flevoland. Daarnaast hebben we het Natuurbeheerplan, dat de subsidiekaders biedt voor het beheer binnen het NNN en voor agrarisch natuurbeheer, geactualiseerd. Het beheer van de Flevolandse natuur is voortgezet op het huidige niveau.
• Het Natura 2000 beheerplan Lepelaarplassen is verlengd.
• In het kader van het toegankelijk en beleefbaar maken van natuur hebben we afspraken gemaakt met gebiedspartners. Een voorbeeld hiervan is de uitwerking van een gezamenlijke visie op de mogelijkheden voor kitesurfen in het IJsselmeergebied.
• Met diverse natuurorganisaties is nagedacht over mogelijke gezamenlijke initiatieven, activiteiten en projecten om hiermee een extra impuls te geven aan de ondersteuning van groene vrijwilligers in Flevoland.
• Er is voor de vergunningaanvragen Wet natuurbescherming een nieuw digitaal aanvraagformulier gemaakt. Dit maakt het voor aanvragers makkelijker om een aanvraag in te dienen. Het formulier is SMART gemaakt, waardoor er alleen relevante vragen worden gesteld en men de gevraagde extra stukken kan uploaden.
• In 2019 is het nieuwe faunabeheerplan van kracht gegaan. Wij hebben toegezien op de ontheffingsverlening aan de Faunabeheereenheid Flevoland (FBE) en op een goede uitvoering door de wildbeheereenheid Flevoland (WBE), de Stichting Faunabeheer Flevoland (SFF) en de faunabeheerders in dienst van een terreinbeherende organisatie of Amsterdam Lelystad Airport.
• In 2019 is het in 2018 opgestarte transitietraject naar een nieuwe structuur van het faunabeheer verder uitgewerkt. De FBE wordt verder geprofessionaliseerd, de WBE gaat werken aan een regiogerichte structuur en de SFF komt los te staan van de FBE en gaat meer werken als een extern uitvoeringsorgaan. In 2020 wordt de transitie afgerond.
• Alle Flevolandse betrokkenen (Terreinbeherende organisaties (tbo’s), gemeenten, RWS, Landschapsbeheer, Bosgroep Midden-Nederland, Vereniging voor Bos en Natuurterreineigenaren) hebben hard gewerkt aan de aanpak van de Essentaksterfte. De provincie heeft voornamelijk een regisserende en faciliterende rol gehad en daarnaast de Essentaksterfte in haar eigen areaal aangepakt.
• De Nationale Bijenstrategie maakt onderdeel uit van het Actieplan Biodiversiteit dat aangekondigd is in het Coalitieakkoord 'Innovatief en Ondernemend' 2015-2019. Daarnaast zijn verschillende potentiële gebieden voor wilde bijen geïnventariseerd en zijn afspraken gemaakt over een bijvriendelijk bermbeheer langs een aantal provinciale wegen.
• In 2019 is deelgenomen in een landelijke samenwerkingsgroep met betrekking tot Natuurinclusieve energietransitie (projectgroep NIE). Onderdeel van het overleg is een onderhandeling met stakeholders (ministerie van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en Economische Zaken en Klimaat (EZK), provincies, windsector, Tennet en natuurorganisaties) door middel van een Mutual Gains Approach (MGA). In provincie Flevoland is door samenwerking van Wind en Natuur opdracht gegeven aan Wageningen Universiteit voor tweejarig zenderonderzoek van zeearend en bruine kiekendief naar habitatgebruik en gedrag met betrekking tot windmolens. Daarnaast is in november 2019 een internationaal symposium georganiseerd over monitoring van windparken en mogelijke mitigatietechnieken.

Ten aanzien van het beleidskader Oostvaardersplassen zijn de volgende drie activiteiten uitgevoerd:

• De noodzakelijke N2000-maatregelen (o.a. moerasreset) zijn in samenwerking met Staatsbosbeheer (SBB), het Waterschap Zuiderzeeland en ecologische experts in uitvoering gebracht. De uitvoering loopt de komende jaren door.
• Het aantal edelherten in de Oostvaardersplassen is door afschot naar beneden gebracht. Door juridische procedures is het gestelde doel op basis van het provinciale beleid niet bereikt.
• SBB heeft op basis van het beleidskader een nieuw managementplan opgesteld, vanuit een integrale visie op het beheer van het Oostvaardersplassengebied. GS hebben de instemming aangehouden gelet op nog lopende juridische procedures.

Risico
In 2019 zijn meerdere juridische procedures geweest over besluiten voor de Oostvaardersplassen. Dit heeft naast vertraging van de uitvoering ook geleid tot extra inzet op juridische ondersteuning en op communicatie.

Doel (2015-2019)
De aanvraag voor status Nationaal Park is samen met de gebiedspartners opgesteld en ingediend bij het Rijk, uitgaande van een balans tussen beschermen en beleefbaarheid.

Doelrealisatie
De status van Nationaal Park is op 1 oktober 2018 bereikt, in maart 2019 is de Ontwikkelingsvisie Nationaal Park Nieuw Land gepresenteerd. Deze ontwikkelingsvisie is richtinggevend voor de (ruimtelijke) planontwikkeling van Nationaal Park Nieuw Land om door te kunnen ontwikkelen naar een Nationaal Park Nieuwe Stijl, zoals wordt omschreven in de ambities van het Rijk.

Activiteiten 2019

• We hebben in 2019 actief geparticipeerd in diverse samenwerkingsverbanden, waarin de verschillende ruimtelijke perspectieven verder worden uitgewerkt en gerealiseerd.
• Naast de ruimtelijke ontwikkelingen dient de Ontwikkelingsvisie ook als onderlegger voor de uitwerking van de voor het Nationaal Park relevante thema’s. Op het gebied van educatie, marketing, communicatie, onderzoek, organisatie en financiën hebben we in 2019 een trekkersrol vervuld bij het initiëren van voorstellen voor structurele inbedding van en/of samenwerking t.b.v. deze thema’s in een op te richten programmabureau van het Nationaal Park Nieuw Land.
• Tevens hebben we samen met de zeven partners gewerkt aan het opstellen van een voorstel voor de governancestructuur voor Nationaal Park Nieuw Land.

Risico
Draagvlak bij alle partners voor de uitwerking van de ontwikkelvisie blijft een belangrijk aandachtspunt.

Doel (2015-2019)
Karakterbepalende landschapselementen zijn gehandhaafd.

Doelrealisatie
Een landschapsvisie zal richting geven bij het handhaven van karakterbepalende landschapselementen.

Activiteiten 2019
We zijn gestart met het maken van een landschapsvisie op basis van de input van de kernopgave ‘Het verhaal van Flevoland’ uit de Omgevingsvisie.

Toelichting

1. Natura 2000
Provincie Flevoland is verantwoordelijk voor de uitvoering van het beheerplan Natura 2000 Oostvaardersplassen. De noodzakelijke N2000-maatregelen (o.a. moerasreset) zijn in 2019 in samenwerking met Staatsbosbeheer (SBB), het Waterschap Zuiderzeeland en ecologische experts in uitvoering gebracht. De uitvoering loopt de komende jaren door. In de meerjarenprogrammering van de uitvoering van het beheerplan waren forse uitgaven in 2019 voorzien. De uitvoering van de moerasreset heeft vertraging opgelopen gedurende de aanbestedingsprocedure en de vergunningverlening. De uitvoering is daardoor half oktober 2019 gestart in plaats van direct na het broedseizoen.
De in 2019 niet bestede middelen heeft geleid tot een lagere onttrekking aan de reserve 'Beheer en ontwikkeling natuur' en blijven voor dit doel beschikbaar binnen deze reserve.
2. Afwikkelingsverschillen
Dit bedrag heeft betrekking op de afwikkeling van ingeschatte posten over 2018, waarvan de afrekening in 2019 heeft plaatsgevonden. In 2019 bleek dat de inschattingen over het kostenniveau van 2018 te hoog zijn weergegeven. Het betreft met name de afrekening van Beheer agrarisch natuurbeheer en Faunaschade
Gezien de herkomst van de afwikkelingsverschillen is dit voordeel afgestort in de reserve 'Beheer en ontwikkeling natuur'.
3. Nationaal Park Nieuw Land
Voor de ontwikkeling van Poort Lelystad aan de rand van het Nationaal Park Nieuwland is een bedrag van € 3,0 mln. beschikbaar gesteld, als onderdeel van een convenant met de provincie Flevoland, gemeente Lelystad en Staatsbosbeheer. Voor 2019 was een deelbetaling van € 0,6 mln. begroot, maar dat is niet betaald omdat het project nog in voorbereiding is. De toegezegde middelen blijven beschikbaar in de 'Brede Bestemmingsreserve' met het oormerk 'NP Nieuw Land'.
Daarnaast zijn de kosten voor de provinciale regie, voor onder andere de totstandkoming van het park, € 0,2 mln. lager uitgevallen. Deze middelen zijn niet gerelateerd aan een reserve.
4. Beheer Natuur
De provincie verleent subsidies voor het reguliere beheer van natuurterreinen aan de beheerorganisaties. Dit wordt via de subsidieverordening Natuur- en Landschapsbeheer Flevoland (SNL) vormgegeven. In het beschikbare budget is rekening gehouden met de recreatie- en handhavingstoeslag. Deze maakt onderdeel uit van de gedecentraliseerde rijksmiddelen voor natuur. Deze toeslag is in 2019 nog niet in de SNL-subsidie opgenomen, waardoor niet alle middelen zijn besteed. In 2019 is deze toeslag opengesteld voor de beheerorganisaties en wordt deze betrokken bij de nieuwe tranches van de SNL-subsidies, die wordt uitgekeerd in 2020. Het voordeel op dit budget wordt toegevoegd aan de reserve 'Beheer en ontwikkeling natuur'.
5. Cofinanciering Leader
Voor projecten Natuur & Recreatie (in relatie tot het Nationaal Park en Oostvaardersplassen) is provinciale cofinanciering beschikbaar. De administratieve afhandeling hiervan verloopt via Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Nadat projecten worden goedgekeurd en een beschikking krijgen via het RVO, dient de uitvoerende organisatie declaraties in bij het RVO. RVO brengt dit ten slotte in rekening bij de provincie. In 2019 zijn de projecten nog niet in deze laatste fase aanbeland. Voor deze cofinanciering is een oormerk binnen de 'Brede Bestemmingsreserve'. Dit oormerk blijft bestaan.
6. Beheer agrarisch natuurbeheer
Voor de lasten van het Agrarisch Natuurbeheer wordt een vergoeding ontvangen vanuit de Europese Commissie (POP3-subsidie). In de begroting is gerekend op een vergoeding van 50%, echter in de eerste jaren wordt 75% ontvangen en voor het onderdeel water wordt met ingang van 2019 zelfs 100% vergoed vanuit Europa. De niet bestede middelen zijn gestort in de reserve 'Beheer en ontwikkeling natuur'.
7. Oostvaardersplassen
In de Zomernota 2019 zijn extra middelen beschikbaar gesteld voor proces- en onderzoekskosten. Deze middelen zijn besteed aan het literatuuronderzoek voor anticonceptie, de inhuur van juridische expertise (landsadvocaat) voor de rechtszaken die zijn gevoerd omtrent de afschot van de edelherten en vergoedingen voor de leden van de expert- en klankbordgroep.
De gereserveerde middelen voor het uitvoeren van maatregelen naar aanleiding van het onderzoek naar anticonceptie zijn niet uitgegeven. De literatuurstudie is in januari 2020 opgeleverd door de Universiteit Utrecht en wordt naar verwachting eind mei besproken in PS. GS heeft voorgesteld geen vervolgstappen te geven aan het literatuuronderzoek.